Onrust rondom schijnzelfstandigheid

De Belastingdienst bereidt zich voor om vanaf 1 januari 2025 te gaan handhaven op schijnzelfstandigheid. Staatssecretaris Idsinga belooft een ‘zachte landing’, maar bij zzp’ers en opdrachtgevers heerst onzekerheid.

Opdrachtgevers die zzp’ers inhuren voor werk dat volgens de wet in loondienst moet worden uitgevoerd, hebben in het nieuwe jaar een probleem. Werkgevers betalen op die manier veel minder premies en belastingen, werknemers hebben minder bescherming bij ontslag of ziekte. De Belastingdienst gaat vanaf 1 januari de huidige regels handhaven. Wanneer iemand onterecht als zzp’er wordt ingehuurd kan de Belastingdienst met terugwerkende kracht premies innen en de werkgever een boete opleggen.

Wetgeving

Wie onder ‘gezag’ van de werkgever werkt, is volgens het arbeidsrecht een werknemer. Dat is al meer dan een eeuw zo. Je kunt dan niet zelf bepalen wat je tarief is, op welke tijden je je werk uitvoert, en op welke manier je een klus verricht. Dit is vastgelegd in de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) uit 2016. Deze wet is nooit voluit gehandhaafd, omdat er onrust was over onduidelijke regels. Bovendien is op dit gebied een nieuwe wet in de maak: de wet VBAR (Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden) moet in 2026 ingaan.

Ondermijning sociale stelsel

Het kabinet wil schijnzelfstandigheid terugdringen en zekerheid op de arbeidsmarkt stimuleren met vaste contracten. De situatie waarin geen premies worden afgedragen terwijl dat eigenlijk wel zou moeten, ondermijnt de sociale zekerheid. Een deel van de schijnzelfstandigen krijgt te weinig betaald en bouwt onvoldoende pensioen op. Ook zijn zij vaak gebrekkig verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid.

Zachte landing

Staatssecretaris Folkert Idsinga (Fiscaliteit en Belastingdienst, NSC) geeft aan dat de Belastingdienst terughoudend gaat zijn in het opleggen van boetes. Dat geldt vooral voor bedrijven die laten zien dat ze bezig zijn met het terugdringen van schijnzelfstandigheid. Deze ‘zachte landing’ is op nadrukkelijk verzoek van de Tweede Kamer.

Heterogene groep

Zzp’ers zijn een heterogene groep, wat het lastig maakt om te bepalen wat de regels over schijnzelfstandigheid voor ieders specifieke arbeidsrelatie betekenen. De aanstaande handhaving zorgt daarom voor onzekerheid onder inhuurders, bemiddelaars en zelfstandigen.

Opdrachtgevers schakelen uit angst voor naheffingen geen zelfstandigen meer in en zelfstandigen raken opdrachten kwijt. Ondertussen is iedereen op zoek naar duidelijkheid. Een speciaal opgezet team van de Belastingdienst werkt samen met brancheorganisaties aan richtlijnen, om arbeidsrelaties duidelijk vast te stellen.

Bron: NRC