Zelfstandigen zonder paniek

Al maanden is er ‘gedoe’ onder zzp’end Nederland. De aangekondigde ‘handhaving’ van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) zorgt voor onrust. Want per 2025 houdt de belastingdienst zzp’ers beter in de gaten. Is die onrust terecht?

Eigenlijk is er niks veranderd. De wet tegen schijnzelfstandigheid stamt al uit 2016. Veel zzp’ers vreesden destijds voor hun voortbestaan vanwege de strikte regelgeving. De handhaving is daardoor nooit van de grond gekomen. Tot het kabinet Rutte IV daar twee jaar geleden verandering in aanbracht en striktere handhaving per 2025 aankondigde.

Als zzp’ers zich te veel gedragen als werknemers in loondienst, gaat de Belastingdienst ‘maatregelen treffen’. Wat deze maatregelen concreet inhouden, blijft echter onduidelijk. De bewindslieden spreken over het “uit de wind houden” van de zzp’ers, dat er “niet hysterisch gehandhaafd” zal worden en dat zij willen zorgen voor een “zachte landing” van de nieuwe regels. Dit lijkt erop te wijzen dat zowel de zzp’er als diens opdrachtgever voorlopig niks hoeven te vrezen. Wel wordt er gesproken over een mogelijk ‘naheffing’. Dus de paniek blijft.

Wel of geen schijn?

Het blijkt voor velen vooral lastig om de algemene informatie te vertalen naar hun persoonlijke situatie. Duidelijkheid verkrijgen kan het makkelijkst via contact met de Belastingdienst. Maar dat is kennelijk niet iets waar veel zzp’ers op zitten te wachten (zij maken wellicht liever geen slapende honden wakker). Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid probeert onder meer via een online tool helderheid in te creëren. Door tien vragen te beantwoorden, kunnen zzp’ers meer duidelijkheid krijgen over hun situatie.

Tegenstrijdige cijfers

De ene bron meldt dat er eigenlijk niet zoveel aan de hand is, terwijl de andere een massale uittocht constateert. De waarheid zal wel in het midden liggen. Door alle onrust die blijft bestaan, hebben sommige bedrijven hun zzp-opdrachten ingetrokken, anderen nemen de zzp’ers in dienst. En je kunt je afvragen of dat nou niet juist de bedoeling was van deze wet.

Over de grens

De landen om ons heen lijken de positie van de zzp’er beter georganiseerd te hebben. In België zijn bijvoorbeeld ook veel zelfstandigen, maar zij moeten meer bijdragen aan de sociale zekerheid. Er is bijvoorbeeld een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en een apart pensioenstelsel. Er zijn daar nauwelijks fiscale verschillen tussen werknemers en zelfstandigen wat schijnzelfstandigheid minder aantrekkelijk maakt. En in Duitsland zijn beroepen waarbij iemand altijd in diensten werkt en onder gezag staat niet toegankelijk voor zelfstandigen/freelancers. Alleen in landen waar de agrarische sector groot is, zoals Griekenland, Polen en Italië, zijn de aantallen zelfstandigen hoger dan in Nederland.

Voor meer informatie en vragenlijsten om te bepalen of je schijnzelfstandige bent, kun je terecht op de website van de KvK en bij de Belastingdienst.

Bronnen: Trouw, NOS en Nu.nl