HVK’er Arnoud Groen heeft een brede achtergrond in de veiligheidskunde. Zijn interesse gaat uit naar de combinatie van mens, organisatie en veiligheid. En dan vooral de mens, want hij wil altijd verbonden zijn met de werkvloer. Veiligheid gaat voor hem niet persé over regels en protocollen, want ook daar zitten mensen achter. Wel gaat het over continu verbeteren. ‘Ik geloof dat veiligheid pas echt duurzaam wordt als het onderdeel is van de cultuur, niet van een checklist. Het cultuuraspect is het meest interessant in de veiligheidskunde.’

Biografie

Arnoud Groen (Enschede, 1980) startte zijn loopbaan als beveiliger in de evenementensector. Hij werkte jarenlang als beveiligingsexpert in de retail en logistiek, waaronder bij Action. Daarmee kwam hij ook in de BRZO-wereld terecht. Hij volgde de HVK-opleiding en zette een volgende stap in zijn veiligheidsloopbaan. Later keerde hij als veiligheidskundige terug naar de evenementen- en leisuresector. Daar kreeg hij leidinggevende functies waarin veiligheid en continu verbeteren al snel een rode draad werden. De overstap naar de publieke sector kwam met zijn functie als senior adviseur Arbo & Veiligheid bij de gemeente Zwolle, waar hij projecten leidde rond het Arbomanagementsysteem en risico-inventarisatie en -evaluatie. De afgelopen jaren werkte hij daar aan het opbouwen van een professionele veiligheidsorganisatie, waarin medewerkers niet alleen veilig moeten werken, maar dat ook echt willen, vanuit trots en bewustzijn. Daarnaast was hij actief binnen de Veiligheidsregio IJsselland.
Binnenkort maakt hij de overstap naar Agrifirm, een wereldwijde speler in veevoer, waar hij is aangesteld als HSE Lead Nederland. Hij wordt er de schakel tussen het management en de werkvloer.
Arnoud Groen is verdienstelijk amateurfotograaf. Hij fotografeert met een spiegelreflexcamera en met een drone, bij voorkeur tijdens wandelingen in zijn woonplaats Kampen of in het buitengebied langs de IJssel en het Reevediep. ‘Maar ik rijd net zo makkelijk naar de Veluwe.’ Een wolf heeft hij daar nog niet gezien …

Kijk je na vijven ook met een veiligheidskundige blik om je heen?

‘Ik heb een ontwikkeld spiergeheugen. Zo weet ik altijd waar de nooduitgang is, en dat bepaald gedrag van mensen kan leiden tot een gevaarlijke situatie. Mocht ik invloed hebben op levensgevaar, dan treed ik direct op. Tijdens een vakantie reden we achter een motorrijder die een zwaar ongeluk kreeg. Ik kon niet communiceren met hem want ik sprak zijn taal niet, maar ik kon een paar handelingen verrichten en hem even aankijken, zodat hij wist dat hij niet alleen was. In twee minuten kun je verschil maken bij letsel, ik was blij dat ik dat kon doen. Maar als ik in een restaurant de kapstok voor de brandblusser zie staan, ga ik daar niet over in gesprek met de eigenaar.’

Vanwaar jouw fascinatie met de veiligheid? 

‘De vrouwen in mijn familie werken in de zorg. De mannen hebben een baan in de hulpverlening annex veiligheid: politie, douane, marechaussee, luchtmacht. Dat zit kennelijk toch in je genen. Ik vond het werk van mijn vader en ooms interessant. Maar de zorg past mij ook. In mijn werk zie ik een combinatie van beide. Als veiligheidskundige heb je zorg voor mensen en organisaties, maar je bent geen politieagent. Veiligheid gaat over mensen, gedrag en vertrouwen. Ik heb van dichtbij gezien wat er mis kan gaan als veiligheid alleen op papier bestaat. Mijn fascinatie zit in de vraag: hoe krijg je mensen intrinsiek betrokken bij veiligheid? Dat spanningsveld, tussen beleid en praktijk, maakt dit vak voor mij zo boeiend.
In veiligheid is iedereen gelijkwaardig, of iemand nu op de werkvloer staat of in de directie zit: het maakt mij niet uit. Iedereen heeft geliefden, iedereen moet veilig thuiskomen. Maar als de directie rechtsaf wil, en de mensen uit de praktijk zeggen dat linksaf beter is, dan zal ik doen wat in mijn vermogen ligt om ervoor te zorgen dat we linksaf gaan.’

Je komt uit ‘de beveiliging’. Wat heb je daar zoal meegemaakt en waarom toch verder kijken richting veiligheidskunde?

‘Na de mavo deed ik de opleiding uniformberoepen, een nieuwe opleiding. Ik werd daar opgeleid tot beveiliger, maar klaargestoomd voor de politie. In het laatste half jaar van de opleiding liepen we stage bij The Security Company. We gingen als stagiairs mee naar The Rolling Stones, The Back Street Boys, Céline Dion en Bruce Springsteen. Toen de opleiding klaar was, en ik door de selectie heen was gekomen voor de politie, belde The Security Company of ik zin had in een vakantiebaantje. Dat had ik wel. Ik had het zo naar mijn zin dat ik de politie heb afgebeld en ben blijven hangen. Daar heb ik geen spijt van; tot op de dag van vandaag ben ik dankbaar voor die start van mijn carrière. De beveiliging was echt mijn leerschool: je leert er snel schakelen, observeren en met mensen omgaan in soms stressvolle situaties. In mijn geval waren dat regelmatig grote mensenmassa’s, waar veiligheid niet altijd vanzelfsprekend was. Toch merkte ik al vroeg dat ik niet alleen incidenten wilde voorkomen, maar vooral wilde begrijpen waarom ze ontstaan en hoe je veiligheid structureel kunt organiseren. De veiligheidskunde gaf mij die verdieping, de stap van incidentreactie naar systeemdenken.’

Wie heb je bijvoorbeeld beveiligd?

‘Tien jaar lang beveiligde ik circa 2.500 evenementen van organisator Mojo, de eigenaar van The Security Company. Denk aan Pinkpop, Lowlands, filmopnames en optredens van grote artiesten. Dat was fantastisch. Ik zag alle groten der aarde van dichtbij: The Rolling Stones, George Clooney en Brad Pitt, zat in de kleedkamer van Madonna en beveiligde de staatsbezoeken van de presidenten Bush en Poetin. Bij Sail2000, met miljoenen bezoekers, gaf ik leiding aan het hoofdpodium. Welke jonge gast kan dat zeggen? En toch: ik stond bij evenementen liever bij de voordeur, waar de bezoekers zijn, dan dat ik bij de artiest was. Want dat is best eenzaam. En toch heb ik ook soms heimwee. Als ik evenementen bezoek, kom ik nog wel eens collega’s tegen. Het is altijd alsof we elkaar gisteren nog gezien hebben. Bij de Heineken Music Hall werkten we elke avond in een hecht team met twintig man voor de veiligheid van vijfduizend bezoekers. En ook voor hun gezelligheid. We heetten de mensen warm welkom, en zwaaiden ze ook weer uit.’

Wat voor soort leidinggevende ben je?

‘Mijn telefoon staat altijd aan. Ik heb graag dat mensen meteen bellen bij welk ongewoon voorval dan ook. Als ze mij bellen in de eerste minuut, kan ik meer voor ze betekenen dan wanneer ik een dag later achter de feiten aanloop. Mijn vrouw en dochter weten dit ook, die zijn niet verbaasd als ik word gebeld. Het grappige is: als je deze afspraak maakt met mensen en vertrouwen geeft, dan zie je dat je heel weinig gebeld wordt omdat ze weten dat ze rugdekking hebben. Als veiligheidskundige moet je vóór de mensen gaan staan als het spannend wordt, en achter hen als er een succes te vieren valt.’

Wat waren de belangrijkste inzichten die je opdeed tijdens je studie hogere veiligheidskunde? 

‘Ik had de ambitie om door te groeien. Die kans kreeg ik toen ik bij Action werkte, een top 5-distributiecentrum, dat 2 miljoen kilo gevaarlijke stoffen opslaat. We werden geaudit alsof we Shell waren. De studie, ik begon eraan in 2010, was ronduit pittig, ik had al heel lang niet in de schoolbanken gezeten en had een assessment nodig om mijn niveau aan te tonen. Ik had goede docenten en gelukkig had ik ook een heel fijne groep studenten met allemaal verschillende achtergronden en ervaring in het vakgebied, van infra tot chemische organisaties. Ik heb enorm veel van ze geleerd. De studie gaf me het kader om veiligheid te benaderen als integraal onderdeel van bedrijfsvoering. Ik leerde niet alleen over risico’s, maar ook over gedrag, communicatie en leiderschap. Het belangrijkste inzicht? Dat aannames processen verstoren. Check de feiten! En dat veiligheid niet in procedures zit, maar in mensen; verandering werkt pas als je het samen doet.
Verder is het met veiligheidskunde net als met autorijden: je leert het pas als je je diploma hebt.’

Je maakte de overstap richting een gemeente. Hoe dat zo?

‘Ik heb de gemeente altijd al interessant gevonden, niet alleen vanwege de publieke waarden, maar ook vanwege de enorme diversiteit aan functies en werkzaamheden. Geen dag is hetzelfde.’

Wat doet een hoger veiligheidskundige bij een gemeente?

‘Mijn werk is heel divers, ik ben verantwoordelijk voor de veilige en gezonde werkplekken voor al mijn collega’s, van handhavers tot aan de opvanglocaties voor Oekraïense vluchtelingen. Mijn taken variëren van beleid tot uitvoering, van RI&E’s en arboprocedures tot het adviseren van leidinggevenden en het bouwen van dashboards die inzicht geven in veiligheidsdata. Maar vooral ben ik bezig met het verbinden van mensen en afdelingen. Mijn rol is vaak die van aanjager, vertaler van wet- en regelgeving naar de werkvloer en bouwer van een lerende organisatie. Die breedte maakt het werk betekenisvol: je draagt direct bij aan een organisatie die er voor iedereen toe doet.’

De Veiligheidsregio kwam erbij. Vertel.

‘Elke gemeente in Nederland levert mensen voor de taakorganisatie Bevolkingszorg. Toen ik net bij de gemeente Zwolle in dienst kwam, zag ik de oproep voor Officier van Dienst Bevolkingszorg (OvD-Bz). Dat sprak me direct aan: het combineren van organisatievermogen, communicatie en handelen onder druk. Het is een leidinggevende piketfunctie, dat vind ik leuk; ik ben het van oudsher gewend om in de nacht of in het weekend te werken.
Ik heb gesolliciteerd en ben vervolgens opgeleid binnen de Veiligheidsregio IJsselland. Het is een bijzondere rol: je werkt in crisissituaties waarin je namens de burgemeester besluiten helpt uitvoeren en de schakel vormt tussen beleid en uitvoering. Het vraagt overzicht, samenwerking, veerkracht en de durf om beslissingen te nemen, eigenschappen die ook in mijn reguliere werk als veiligheidskundige van pas komen.’

Welke veiligheidskundige eigenschappen en capaciteiten dan?

‘Scenario-denken, bijvoorbeeld. Het vooraf doordenken van mogelijke situaties, zodat je in crisistijd snel en weloverwogen kunt handelen. Juist in die hectiek is het belangrijk om niet te sturen op aannames, maar te blijven werken vanuit feitelijke oordeelsvorming. Wat weten we écht, wat is aannemelijk en wat nog niet? Daarnaast komt mijn vermogen om structuur aan te brengen en processen te borgen goed van pas. In een crisisteam is overzicht goud waard. Wie doet wat, welke informatie is betrouwbaar en hoe vertaal je dat naar concrete acties? Het enige doel dat je hebt, is terug naar normaal, wat de verstoring ook is. Dat ik als HVK’er daar een bijdrage aan kan leveren, vind ik heel leuk. Dat er een incident gebeurt, of leed ontstaat, is niet leuk. Maar het is fijn om van betekenis te kunnen zijn. Doordat wij er zijn, verkleint het leed. We nemen direct zorgen uit handen.’

Nu stap je over naar Agrifirm. Waarom, wat ga je doen?

‘Een gemeente is een diverse en dynamische werkomgeving voor een veiligheidskundige, waar veel aandacht is voor beleid en processen. Na drie jaar bij de gemeente heb ik gemerkt dat mijn hart toch meer ligt in het bedrijfsleven. Door mijn achtergrond heb ik een echte hands-on-mentaliteit en word ik het meest gelukkig wanneer ik samen met collega’s concreet bezig ben. Op de werkvloer, tussen de mensen. Ik ga bij Agrifirm aan de slag als HSE Lead Nederland. De overstap naar een internationale organisatie spreekt me enorm aan, omdat hier techniek, mens en duurzaamheid samenkomen. Mijn rol wordt het om veiligheid en gezondheid verder te verankeren in de dagelijkse praktijk. Niet als losse initiatieven, maar als onderdeel van de bedrijfscultuur.
Ik krijg energie van doen, verbeteren en zichtbaar resultaat boeken. Dit voelt dus als een logische volgende stap: van publieke naar private veiligheid. Met dezelfde missie: continu verbeteren en mensen meenemen in de verandering.’

Want continu verbeteren is ook je stokpaard, toch?

‘Inderdaad. Veiligheid is geen project, het is een proces. Mijn stokpaard is de overtuiging dat veiligheid pas echt duurzaam wordt als je begrijpt hoe mensen denken, handelen en reageren. Het gaat mij niet alleen om regels of systemen, maar juist om het werken met mensen en het begrijpen van gedrag. Waarom doen we wat we doen, ook als we weten dat het anders zou moeten?
Elke medewerker, van monteur tot manager, kan een ambassadeur zijn van veilig en gezond werken. Als dat lukt, heb je iets blijvends bereikt — een cultuur waarin veiligheid vanzelfsprekend is geworden.’

Wat houdt jou wakker als het gaat om jouw vak?

‘We leven in een tijd van toenemende druk, personeelstekorten en prestatiedrang. Dan is veiligheid vaak het eerste dat onder druk komt te staan. Ik hoop dat organisaties blijven investeren in het menselijke aspect van veiligheid: aandacht, vertrouwen en opleiding.’