Middelbaar veiligheidskundige en arbeidshygiënist in opleiding Wouter van de Voorde uit Rotterdam is met spoed op zoek naar een bedrijf waar hij zijn arbeidshygiënische ei mag leggen. Zijn opleider (NCOI) heeft het onderzoeksvoorstel voor zijn scriptie al goedgekeurd, maar verlangt wél een werkgever waar hij dat onderzoek mag doen. En die heeft Wouter nog niet. O ja, die scriptie Wa Zeggie? De impact van lawaaislechthorendheid op het individu over doofheid op de werkvloer, want dat kan volgens Wouter veel grotere gevolgen hebben dan we ons realiseren. Wát zeg je? Dat bedoelt hij, en de rest.

Biografie

Wouter van de Voorde (1964) heeft zijn wortels in Rotterdam. Als jongste telg uit een gezin van negen ging hij met enige tegenzin naar school, tot hij het licht zag in de grafische sector. Het Grafisch Lyceum Rotterdam heette destijds nog gewoon grafische school. Hij volgde er eerst de vierjarige mbo-opleiding tot grafisch technicus en raakte toen pas goed in de ban van het grafische vak. Hij knoopte er nog een tweejarige vervolgopleiding tot grafisch vakman aan vast en een specialisatie om grafisch technicus te worden, voordat hij als fotolithograaf aan de slag ging. Daarna werkte hij jarenlang op een proefdrukkerij. Toen het klassieke drukkersambacht de strijd met desktop-publishing en print-on-demand bezig was te verliezen en veel personeel overcompleet werd, schoolde Wouter zich om. Met een korte cursus 'recreatiesportbegeleider' was hij zeer welkom in de kinderopvang. Hij werd er uiteindelijk teamleider. Toen de branche werd opgeschrikt door een grote misbruikzaak in Amsterdam kwam er overal verscherpt toezicht en werden er hardere opleidingseisen gesteld. Men eiste – naast een VOG – minstens Sociaal Pedagogisch Werk (SPW)-3 of -4. Die VOG was geen probleem, maar nog een complete mbo-opleiding wel. Ondanks de liefde voor zijn tweede vak besloot Wouter het roer opnieuw om te gooien en álles aan te pakken. Als surveillant openbaar vervoer maakte hij meerdere geweldsincidenten mee en kreeg hij zelfs een pistool tegen zijn kop. Dat was het hem niet waard. Hij switchte nogmaals en werd brandwacht. Dat begon met eenvoudige taken in een risicovolle omgeving als toezichthouder heetwerk in de petrochemie. 'Rondes lopen en melden wat je ziet', vat hij het werk samen. Van onderaan de 'brandladder' klauterde hij op, om in 2015 het diploma MVK te halen. Inmiddels heeft hij er dus tien jaar in het vak op zitten en studeert hij arbeidshygiëne. Met de in de inleiding genoemde kleine handicap: hij zit zonder werkgever. Lees Wouters verhaal om hem een beetje te leren kennen. Hobby's: uitgaan, bezoeken en organiseren van evenementen, optreden als Sinterklaas of kerstman, de koi(-karpers) in zijn eigen vijver en het bezoeken van uitvoeringen van musicals, met name Les Misérables en de andere werken van Victor Hugo.

Wouter, je woont in Hoogvliet, vlakbij het oude industriegebied, de havens en de petrochemie. Heeft dat je het veiligheidsvak in geduwd?

Wouter: 'Nee, niet echt. Ik heb jarenlang vlak naast de hekken van Pernis gewoond en de koolwaterstoffen geroken zonder ooit aan de andere kant van de poort te zijn geweest. Maar uiteindelijk heb ik er toch werk gevonden. Mijn broer was eerder veiligheidskundige dan ik. Mede door zijn verhalen heb ik voor dit vak gekozen, aanvankelijk als brandwacht. Ik werd veel op kortlopend contract gedetacheerd. In de eerste jaren is dat goed, want je komt in korte tijd bij veel verschillende bedrijven binnen, je doet kennis en ervaring op en je ziet op welke manieren ze de veiligheidszaken organiseren. Maar op zeker moment wil je meer dan een toegezegd 'uitzicht op een vaste aanstelling' waar het dan toch niet van komt. En niet alleen maar voor mijn eigen zekerheid of omdat ik graag wil dat mijn dochter haar studie af kan maken.'

Waarom dan nog meer?

Wouter: 'Omdat je ook ziet wat je werk oplevert. Je werkt om een zeker resultaat te boeken, om te zien dat het op een of andere manier beter wordt, soepeler en veiliger gaat. Je bouwt een band op. Bij een detachering van een paar weken of maanden is dat langetermijndoel er niet; althans niet zichtbaar voor jou. Je bent na enige tijd weer weg en vergeten.'

Juist nu zou er een beweging gaande zijn naar meer 'eigen' personeel, toch?

Wouter: 'Ik zie dat nog niet. Bedrijven leggen nog steeds graag de zorgen en risico's bij een detacheerder, ook al betalen ze dan meer. Detacheerders varen er wel bij. Voor een project of een turnaround begrijp ik wel dat je geen personeel vast aanstelt, maar als bedrijven voortdurend projecten hebben dan lijkt me eigen personeel toch handiger en veiliger. Bovendien speelt de behoefte die ík voel aan een zinvolle sociale rol, aan duurzame samenwerking en aan resultaat op langere termijn nét zo hard bij al die anderen op de werkvloer. Werkgevers laten een hoop goodwill liggen als ze dat negeren.'

Maar nu zit jij thuis terwijl je dat niet wilt.

Wouter: 'Ja, en dat is natuurlijk heel slecht voor mijn cv. Tenminste; zo wordt dat gezien. Korte detacheringen, veel wisselingen en hier en daar een gaatje, met valide redenen, maar je staat al op achterstand als je het moet gaan uitleggen.'

Hoe komt dat? Vinden ze je niet eigenlijk gewoon te oud?

Wouter: 'Nee joh: als veiligheidskundige kun je tot je tachtigste door. Goed voor je overwicht ook. Nee, shit happens en misschien til ik er te zwaar aan. Dat de grafische industrie zo'n beetje om zou vallen zag niemand aankomen en dat elke man in de kinderopvang bij voorbaat als een soort verdachte zou worden gezien ook niet. Wat me steekt is dat werkgevers in vier minuten een cv'tje scannen en dan hun oordeel klaar hebben. Ik voel me als mens dan niet gezien en op den duur krijg je gewoon de pest in. De focus van de werkgever ligt op een op het eerste gezicht vreemd carrièrepad en op een groot gat in 2024 wegens privéomstandigheden. Ja, maar is dat het enige?'

Mag ik je er toch naar vragen wat dat recente gat dan was?

Wouter: 'Mantelzorg. Stervensbegeleiding van mijn oudste zus, die inmiddels – gelukkig – uit haar lijden is verlost. Ze wilde niet meer. Meer zeg ik er liever niet over, snap je?'

Sorry en gecondoleerd. Maar wel knap dat je haar hebt bijgestaan en dat je er zelf niet aan onderdoor bent gegaan.

Wouter: 'Gelukkig heb ik mijn vrouw en onze dochter en mijn hobby's. En mijn studie natuurlijk.'

Ben je jezelf aan het omscholen?

Wouter: 'Ik probeer voortdurend bij te blijven en naast MVK ben ik nu aan arbeidshygiëne begonnen. Ik denk dat dat een nuttige aanvulling is.'

Omdat je meer wilt weten van gevaarlijke stoffen?

Wouter: 'Arbeidshygiëne is meer dan dat. Mij gaat het vooral om gezondheid, sociale aspecten en hoe externe factoren daar invloed op hebben. Mijn scriptie gaat over het gehoor en over wat gehoorschade aanricht bij het individu. Mijn opleider wil dat ik dat in mijn scriptieonderzoek stevig afkader, maar mijn grote motivatie is wat een slecht gehoor doet met mensen. En hoe onbekend en onbespreekbaar dat is. Doofheid zorgt voor gezondheidsklachten, het verhoogt de kans op dementie, depressiviteit en het kan een heleboel best ingrijpende sociale gevolgen hebben die uiteindelijk zelfs tot volledige arbeidsongeschiktheid kunnen leiden. Ik heb in mijn directe omgeving veel mensen met gehoorschade, aangeboren, erfelijk of later opgelopen en ik weet hoe ongemakkelijk ze zich voelen in menigten of op feestjes. Dat is in drukke werksituaties niet anders. Ik wil niet alleen toekomstige gehoorschade helpen voorkomen maar ook zorgen dat mensen die het al hebben niet afhaken of afgewezen worden vanwege die handicap. Want je kunt er gemakkelijk onopgemerkt en onbedoeld door in een neerwaartse spiraal raken. Als anderen zich realiseren waar bepaald gedrag vandaan kan komen dan zijn we al een stuk verder.'

Wat is je grote drive als veiligheidskundige, wat vind je belangrijk? 

Wouter: 'Het feit dat je invloed hebt op de veiligheidscultuur en die gaandeweg helpt veranderen. Dat het gedrag van mensen verandert doordat ze zich gaan afvragen waarom ze dingen op een bepaalde manier doen en waarom anderen doen zoals ze doen. Je doet het samen.'

'Veiligheid… Niet Ik, Niet JIJ, Maaar WIJ.' Dat staat bovenaan je LinkedIn-pagina. Dan moeten 'WIJ' wel meewerken natuurlijk.

Wouter: 'Natuurlijk. En soms denk je in je rol van veiligheidskundige dat je die groep van vijftig man helemaal niet meekrijgt, dat het een en al weerstand is. Daar moet je mee om leren gaan. Je bent voortdurend situaties en motivaties aan het inschatten en daar pas je je op aan. En zelfs al zijn het maar een paar mensen waar je het knopje om krijgt dan is het de moeite waard. De volgende stap komt later; als die paar mensen een ander gaan inwerken, iets uitleggen of commentaar durven te leveren op hoe iets gaat. Het is een voortdurend proces. Snap je ook dat dat beter gaat als je ergens langer dan een paar maanden mag werken?'

Streef je niet naar een onbereikbaar ideaal?

Wouter: 'Dat denk ik niet. Natuurlijk is het gewoon je taak om de veiligheid te handhaven en je weet van tevoren dat je niet alleen maar vrienden maakt. Sterker, het kan een eenzaam beroep zijn als de werkvoer jou een pietlut vindt en de baas alleen maar gericht is op tempo. Dan is het heel fijn als je een HSE-manager boven je hebt die wél snapt wat je aan het doen bent en achter je staat. Dat geldt als je een RI&E maakt in de zorg net zo hard als wanneer je op een scheepswerf werkt of in een petrochemische fabriek.'

Heb je vaak strijd moeten voeren en kun je een voorbeeld geven? 

Wouter: 'Neem werkvergunningen en hoe die averechts kunnen uitwerken. Ik stond van huis uit met mijn computer ingelogd in het systeem waarmee bij mijn opdrachtgever de werkvergunningen werden gemaakt. Er was een werkvergunning verstrekt voor werk op een tankdak, maar in de loop van de ochtend trok de wind flink aan, zo zag ik hier in mijn tuin in Hoogvliet. Werken op hoogte doen we niet boven windkracht zes en het terrein zit op een steenworp afstand, dus ik sprong op de fiets om te kijken hoe het daar zat. Ik vroeg die uitvoerder, tevens vergunninghouder, of hij de wind in de gaten hield. Wat zei hij: 'Als ik een werkvergunning heb dan mogen we werken. Als ik stop mag ik geen uren schrijven. Als jij als veiligheidskundige de boel stillegt wel.' Nou, dan is de keuze aan mij en dan ben ik dus ook de gebeten hond. Wie weet welk onheil ik mogelijk heb voorkomen door de vergunning in te trekken, maar in de ogen van de projectleider en de opdrachtgever ben ik dan lastig. Dat hoort bij het vak, alleen is het jammer als je merkt dat het je ook een vervolgopdracht kan kosten.'

Als ik je vraag naar professionele hoogte- en dieptepunten, welke noem je dan? 

Wouter: 'Het mooiste is als je een zwaar ongeval aantoonbaar hebt weten te voorkomen. Ik herinner me een geval van hijswerk waar ik toezicht op hield, nota bene nog in mijn rol als brandwacht. Er moest een polsdikke staalkabel over een katrol een lier worden ingeleid, vrij hoog. Dat gebeurde door die kabel met een dunnere lijn met de kraan op te trekken. De sluiting was bevestigd aan een tijdelijk aangelast hijsoog. Onder die kabel waren mensen aan het werk, die ik met enige dwang heb weggebonjourd. Nooit hijsen boven mensen, toch? Nou, toen die dikke kabel de bocht over de katrol maakte kwam er wat extra kracht op dat hijsoog en dat brak af. Die dikke kabel stortte van grote hoogte naar beneden, precies waar eerder die mensen nog rondliepen. Dat was schrikken, maar dan weet je meteen weer waar veiligheidstoezicht voor dient.'

En dieptepunten? Ongevallen?

Wouter: 'Gelukkig stond ik er niet vlak naast, maar ik heb wel zware ongevallen van behoorlijk nabij mee moeten maken, zelfs dodelijke. En achteraf is het makkelijk om te zeggen dat het niet had gehoeven.'

Ten slotte nog even over die doofheid: is dat altijd een zaak van de werkgever?

Wouter: 'Ja, en denk daarbij vooral niet alleen aan de zware industrie of de muziek. Natuurlijk moet elke werkgever zorgen dat je van je werk niet doof wordt; dat is uitvoerig geregeld. Maar ook als het niet gaat om lawaaidoofheid of als doofheid of tinnitus buiten het werk is ontstaan dan heeft het een enorme invloed op het werk. Het staat communicatie in de weg, het is lastig, het heeft gevolgen die bijdragen aan PSA, een dove kan zelfs worden gepest. En ja, ik weet dat ik het dan breder beschouw dan de scope van de arbeidshygiëne of de veiligheidskunde. Ik vind alleen dat als een aandoening, beroepsziekte of niet, zóveel gevolgen kan hebben dat je er des te meer aandacht aan moet besteden. Als je lijnen gaat trekken los je het nooit op. Mensen met gehoorproblemen vind je op bijna elke werkvloer, zelfs als het daar doodstil is. En als je er iets mee doet zorgt dat voor een betere werkplek, daar ben ik van overtuigd.'

Wouter is te bereiken via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.